Humor, goede koffie en een ontspannen sfeer zijn misschien niet de eerste dingen waar je aan denkt bij een notarisbezoek. Voor notaris Susanne Joosten van Het Notarieel Deventer is dat juist belangrijk. “Het is al serieus genoeg, dan hoef ík dat niet per se ook te zijn.”
Susanne is sinds 27 augustus notaris-partner en de opvolger van Jan-Hein Brummelhuis, die als juridisch adviseur betrokken blijft bij Het Notarieel Deventer. Ze runt het kantoor samen met notaris-partner Jan-Willem Kroes.
De stap van kandidaat naar notaris
Notaris worden was geen jeugddroom. Jarenlang vond Susanne het prima om kandidaat-notaris te zijn. Werken met cliënten, akten maken, duidelijke dossiers, meer hoefde het niet te zijn. “Laat een ander het kantoor maar runnen, dacht ik. Veel te spannend.”
Maar na verloop van tijd veranderde dat. De behoefte om mee te denken over de koers van het kantoor groeide. Er kwamen ideeën, ambities, plannen. “Ik kreeg steeds meer zin om me met de organisatie te bemoeien. Dan is het logisch om op een gegeven moment die stap te zetten.”
Familierecht met een menselijke maat
Een groot deel van haar werk bestaat uit familierecht. Niet het lichtste genre: overlijden, echtscheiding, nalatenschap, ingewikkelde familieverhoudingen. Toch probeert Susanne de toon licht te houden. “Mensen vinden het vaak al moeilijk genoeg om überhaupt bij een notaris binnen te stappen. Dus ik doe mijn best om het gesprek luchtig te houden, zonder het te bagatelliseren.”
Ze gebruikt graag realistische voorbeelden, maakt hier en daar een grapje, voelt aan wanneer het kan, en wanneer niet. “Het gaat niet om mij. Het gaat om hun verhaal, en hoe ik dat juridisch kan vertalen.”
Geen dag hetzelfde
Wie denkt dat een notaris vooral wetboeken zit te lezen, vergist zich. Gemiddeld vier tot vijf gesprekken per dag, telkens met nieuwe mensen, nieuwe situaties, nieuwe vragen. “Je kijkt echt even mee in iemands leven. Dat blijft bijzonder. En soms, ja, komt er ook veel meer bij kijken dan mensen denken.”
Zoals wanneer ze in een testament is aangewezen als afwikkelingsbewindvoerder. “Dan regel ik de verdeling van spullen, de uitvaart, en soms zelfs de kleding van de overledene. Eén keer heb ik een collega de stad in gestuurd om een overhemd en nette broek te kopen, omdat er thuis niks meer lag.”
Deventer als thuishaven
Geboren in Raalte, via Utrecht en Rotterdam weer terug in het oosten: het voelde als thuiskomen. “Mijn man komt ook uit Raalte, en is groot Go Ahead Eagles-fan. Deventer was dus geen vreemde keuze.” Inmiddels wonen ze er al jaren. “We kochten hier ons eerste huis, en zijn eigenlijk nooit meer weggegaan.”
Verandering begint met taal
Als er één ding is dat Susanne morgen zou mogen veranderen, dan zijn het de akten. Of beter gezegd: de taal ervan. “We willen natuurlijk dicht bij de wettekst blijven, om juridische discussies te voorkomen. Maar ik wil ook dat mijn cliënten snappen wat er staat.”
Sommige termen werken eerder tegen dan mee. Zoals de ‘uitsluitingsclausule’, in de volksmond ook wel de ‘anti-schoonzoonbepaling’. “Dat roept meteen weerstand op. Terwijl het niets zegt over de persoon zelf, het gaat erom dat het erfdeel bij je eigen kind blijft bij een scheiding. Maar het voelt soms wrang om zoiets te ondertekenen.”
De toekomst
Voor de toekomst van het vak hoopt Susanne op meer ruimte voor het menselijke gesprek, en minder nadruk op het ‘product’ akte. “We besteden veel tijd aan het schrijven van teksten, terwijl het echte werk zit in het gesprek met de cliënt. Automatisering kan daarbij helpen. Niet om mensen te vervangen, maar juist om ze vrij te spelen.”
Commerciële aanbieders springen in op het beeld dat notarissen duur en ingewikkeld zijn. “En daar zit misschien een kern van waarheid in. We hebben nog steeds een stoffig imago, hoe hard we ook werken aan toegankelijkheid. Mensen zeggen vaak: ‘ik heb er lang over gedaan om de stap te zetten’. Dat moet anders kunnen.”
Luisteren is belangrijker dan uitleggen
Een goede notaris, zegt ze, is vooral een goede luisteraar. “Niet overstelpen met regels en termen, maar echt horen wat iemand nodig heeft. Dan kun je een bondig advies geven dat past bij de wensen. Dat hoeft niet met allemaal juridische termen, dat komt uiteindelijk wel in de akte.
En wat ze hoopt dat mensen denken als ze vertrekken? Ze lacht. “Dat het eigenlijk best meeviel. Dat het gezellig was. En dat alles goed geregeld is.”
