Samenwonen zonder afspraken

Waarom een notarieel samenlevingscontract belangrijk is.

Steeds meer stellen kiezen ervoor om samen te wonen zonder te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan. Maar wat veel samenwoners niet weten, is dat dit juridische en financiële gevolgen kan hebben. Een notarieel samenlevingscontract biedt zekerheid en duidelijkheid, niet alleen tijdens de relatie, maar ook bij onverwachte situaties zoals overlijden of een relatiebreuk. In dit artikel leggen we uit waarom het verstandig is om een samenlevingscontract vast te leggen bij de notaris en welke voordelen dit biedt.

Hoewel je als samenwoners onderling afspraken kunt maken, biedt een notarieel samenlevingscontract veel meer zekerheid. Een mondelinge afspraak is moeilijk te bewijzen en een zelf opgesteld contract mist juridische afdwingbaarheid. Een notarieel samenlevingscontract wordt vastgelegd in een officiële akte en heeft een bindende werking, wat betekent dat je niet naar de rechter hoeft om nakoming van afspraken af te dwingen.

In een samenlevingscontract leg je bijvoorbeeld vast:

• Wie welke kosten draagt in de huishouding.
• Wat er gebeurt met gezamenlijke bezittingen bij overlijden of een eventuele breuk.
• Afspraken over alimentatie bij het beëindigen van de relatie (er is standaard geen alimentatieplicht voor samenwoners).
• Rechten op elkaars pensioen. Veel pensioenfondsen eisen een notarieel samenlevingscontract om partners als nabestaanden te erkennen.

Veel samenwoners realiseren zich niet dat ze volgens de wet geen erfgenamen van elkaar zijn. Dit betekent dat zonder testament de langstlevende partner niets erft. Bovendien worden samenwoners voor de erfbelasting als vreemden beschouwd, waardoor de vrijstelling slechts ongeveer €2.700 bedraagt. Dit betekent dat er over een groot deel van de erfenis 30% of 40% belasting moet worden betaald.

Door een notarieel samenlevingscontract af te sluiten, kun je voldoen aan de voorwaarden voor fiscaal partnerschap en daarmee profiteren van een veel hogere vrijstelling van erfbelasting, vergelijkbaar met gehuwden of geregistreerde partners. De belangrijkste voorwaarden zijn:

• Je staat minimaal zes maanden op hetzelfde adres ingeschreven.
• Je hebt een wederzijdse zorgverplichting opgenomen in het samenlevingscontract.
• Je voldoet niet aan de voorwaarden met een andere persoon.

Wanneer je ook een testament opstelt, zorg je ervoor dat je partner daadwerkelijk erfgenaam wordt. Zonder testament heb je geen automatische erfrechten.

Wil je meer weten? Lees dan onze blog over erfbelasting besparen.

Naast belastingvoordelen biedt een notarieel samenlevingscontract ook bescherming bij het overlijden van een partner of bij een relatiebreuk. Bijvoorbeeld:

• Heeft één van de partners een groter deel van de koopprijs van de woning betaald? Dan kan in het contract worden vastgelegd hoe hiermee wordt omgegaan bij verkoop of bij uit elkaar gaan.
• Wil je dat de langstlevende partner de woning kan overnemen? Dan kan dit worden geregeld in het contract.
• Wat gebeurt er met gezamenlijke schulden en bezittingen? Duidelijke afspraken voorkomen juridische conflicten.
• Verblijvingsbeding: dit beding kan ervoor zorgen dat de langstlevende partner het volledige vermogen erft, zelfs als er kinderen of andere erfgenamen zijn. Het voorkomt dat vermogen wordt verdeeld bij overlijden, zodat de langstlevende partner bijvoorbeeld de woning kan blijven bewonen zonder dat erfgenamen aanspraak maken.

Elk stel heeft een unieke situatie. Misschien is er sprake van kinderen uit een eerdere relatie, een groot verschil in vermogen of een gezamenlijke onderneming. Een standaardcontract volstaat dan niet. Een notaris kan je adviseren over wat in jouw situatie het beste is, zodat je optimaal profiteert van de voordelen en risico’s voorkomt.